"My advice being the same in all cases: they should make no effort to please other people and just concentrate on preserving their vital energy," schrijft Ai Weiwei - een van de grootste kunstenaars van deze tijd - in zijn memoires. Wat een boek heeft hij geschreven. Een persoonlijke, oprechte inkijk in zijn leven en werk tegen de achtergrond van 100 jaar totalitair regime. Ik las het citaat bij de start van een dag 'Leading from the middle' training voor een groep strategen van een Nederlandse gemeente. Want zo is het ook voor leiders, of ook ondernemers. Leiders doen hun werk niet voor het applaus en juist daarom is het intact houden van vitale energie zo belangrijk.
Ai Weiwei geeft het advies aan jonge kunstenaars, begin jaren '90, enkele jaren na de bloedige onderdrukking van het studentenprotest op het Tienanmen-plein. Hij is net terug van 10 jaar New York, waar hij aan de rand leefde, bewust als outcast, los van normen en geplogenheden. Het verklaart zijn volstrekt eigengereid handelen en denken. "To conventional culture, I said, art should be a nail in the eye, a spike in the flesh, gravel in the shoe: the reason why art cannot be ignored is that it destabilizes what seems settled and secure." Zo ook leiderschap. Leiderschap is moeilijk denkbaar zonder dat aspect 'ontregeling', duwen op de plek waar het pijn doet.
"Change is an objective fact, and whether you like it or not, only by confronting challenges can you be sure you have enough kindling to keep the fire in your spirit burning. Don't try to dream other people's dreams, I told them, you have to face up to your own predicament honestly, on your own terms. There's a gulf between your aesthetic passions as an artist and the indifference of the world." Leiders, net als kunstenaars, doen wat zij nodig vinden omdat ze het nodig vinden, niet omdat de wereld op hen zit te wachten. Moed komt voort uit actie in het aangaan van uitdagingen. Grow with hardships, and smile.
Leiderschap is een creatief proces: maximaliseren van wat mogelijk is met de mensen die er zijn en in de omstandigheden die er zijn. Leiders zijn performance kunstenaars. Moment na moment, event na event.
Koen